Türkiye’deki Cittaslowlardan biri olan Artvin’in Şavşat ilçesinde 3-5Şubat 2017 tarihleri arasında “Cittaslow Türkiye Toplantısı” gerçekleşti. 12 belediyenin katılım gösterdiği toplantıda Türkiye’nin yeni sakin şehirleri Eğirdir, Göynük, Gerze oldu.
2015 yılında Cittaslow olan Şavşat’ın, ev sahipliği yaptığı toplantıya İtalya’dan gelerek katılan Cittaslow Uluslararası Birliği’nin Genel Direktörü Pier Giorgio Oliveti’in yanı sıra Seferihisar Belediye Başkanı ve Cittaslow Uluslararası Başkan Yardımcısı Tunç Soyer, Vize Belediye Başkanı Sedat Balkı, , Gerze Belediye Başkanı Osman Belovacıklı, Eğirdir Belediye Başkanı Ömer Şensoy, Göynük Belediye Başkanı Kemal Kazan, Uzundere Belediye Başkanı Halis Özsoy, KKTC/Lefke Belediye Başkanı Aziz Kayaoplantıya, Sinop Milletvekili Barış Karadeniz, Artvin Milletvekili İsrafil Kışla, Bilim Kurulu Üyelerinden Prof. Dr. Murat Barkan, Prof. Dr. Rıdvan Yurtseven, Av. İlker Ünsever, Türkiye Teknik Koordinatörü Bülent Köstem, KKTC Teknik Koordinatörü Hasan Karlıtaş, KKTC/Yeniboğaziçi Belediyesi, Seferihisar Belediyesi, Taraklı Belediyesi, Halfeti Belediyesi, Vize Belediyesi ve Perşembe Belediyesi temsilcileri katıldı.
“Cittaslow Türkiye Toplantısı”nda Cittaslow ünvanını kazanan Gerze, Eğirdir ve Göynük belediyelerine yapılan törenle Cittaslow Uluslararası Birliği’nin Genel Direktörü Pier Giorgio Oliveti tarafından sertifikaları verildi. Cittaslow’ların 2016 yılı içerisinde yapmış olduğu faaliyetlerin sunumuyla devam eden organizasyonda 2017 yılı planları hakkında konuşmalar yapıldı. Konuşmaların ardından, Cittaslow yeni tasarım internet sayfası hakkında Pier Giorgio Oliveti tarafından katılımcılara bilgiler verildi. Toplantının sonuna doğru gelecek dönem Cittaslow Türkiye Koordinasyon Komitesi Toplantısı 2017 Eylül ayında Isparta’nın Eğirdir ilçesinde yapılmasına karar verilirken, her yıl gerçekleşen Uluslararası Genel Kurul bu yıl 12 Mayıs 2017 yılında Avusturalya’nın Goolwa kentinde yapılacağı, 2019 Uluslararası Genel Kurulun ise KKTC’de gerçekleşeceği söylendi. Toplantının sonunda Cittaslow üyesi Vize İlçesinde kurulması istenen Termik Santrale “Hayır” pankartı açılarak protesto edildi.
Etkinliğin bitmesinden sonra, Şavşat ilçesinin tarihi Kalesi, Tibet Kilisesi, Karagöl’ü, Seyir Terasları, Hanımeli Büfesi, Şavşat Belediyesinin hayata geçirdiği Kadın Yaşam Merkezi, Geleneksel Yaşam Müzesi ve Cittaslow Ofisi ziyaret edilirken, Kökeni Orta Asya’ya dayanan ve geçmişten günümüze kadar süren Berobana adlı oyun ve Veliköy Karüstü Güreşleri Festivali seyredildi.
BEROBANA (DEVE OYUNU)
Takliti bir orta oyunudur. Şavşat’ta yılbaşı gecelerinde, düğünlerde, bayramlarda, kurtuluş günlerinde özellikle kış aylarında gençlerin birlik beraberlik içerisinde hem halkı eğlendirmek amaçlanmıştır. Oyundan elde edilen para ve kumanyayla köyün bir evi seçilerek orada o malzemeyle yöreye ait yemekler yapılır. Deve oyununda (berobana) görev alan gençler ve köy halkı birlikte oturup hem yemek yer hem de çeşitli eğlenceler düzenleyerek, hoşça vakit geçirirler. Çok eskiye dayanan bu oyunun amacı şaman geleneğini sürdürmektir.
Oyunun figüranları ve roller oynanış şekli :
Önce deve hazırlanarak başı yapılır ardı sıra gövde oluşturulur ve devenin üzerine yöreyi simgeleyen elde örülmüş cecim dediğimiz örtüyle üzeri örtülür. Devenin içerisinde üç kişi rol alır ve deveyi güdecek kişi yularından tutar. Deveyi güder ve maniler söyler. Devenin içerisindeki bir kişide büyük iğne olur, deveyi güderken etrafındaki rutolar (şenliğe renk katan insanlar) tanıdık ve paralı olan kişiye yaklaşır. Rutoların başındaki kişinin komutuyla kişi devenin üzerine atılır ve davul zurna eşliğinde devenin üzerinde oyun oynatılır. Bahşiş vermediği takdirde alttaki deveyi taşıyan kişi tarafından iğnelenir. Verinceye kadar devenin üzerinden indirilmez. Şayet istenilen miktar olmazsa deve bayılır ve yere yatar ve deveyi güden “eyvah devem ölüyor” diye feryat eder. Deveye bir şeyler getirirler akabinde deve tekrardan ayaklanır ve oynamaya başlarlar. Oradan hareket ederek bir konak sahibinin kapısına gidilir ve rutoların başındaki görevli sopayla kapıya vurur. “HEYYYY konak sahibi” içeriden bir ses “buyurun, buyurun.” derler. Konak sahibini sesleyen ruto; “Evde misiniz?” diye sorar hem kapı açılır; “Evdeyiz, Evdeyiz buyurun hayırdır.” söyleminde bulunur. Eğer bayram kurban buyurursa ruto derki; “Kurban kestin mi?” ev sahibi derki “Kestim.” rute der ki; “Bize de bir pay ayırdın mı?” “Ayırdım.” der. “Vur tabağa gel safaya” denir. devenin hakkı denir devenin hakkı da gelir orda bir kuzuk var, kuzuğa sopayla vurur der ki “Yaz kadı efendi, devenin hakkı yedi kilo cadi (mısır) unu bir hokka(kg) yağ bir pay kurban tikasi (eti) yazdın mı kadı efendi?” “Yazdım.” der. Kuzuka (yazıcıya) vurur. Oda “Yazdım.” der, eğer ki devenin payı verilmezse deve öylece kapının önünde yığılıp kalır ve pay gelene kadar kalkmaz. Bu esnada etraftaki muzipçiler gelini kaçırmaya çalışırlar eğer ki gelini kaçırıldıysa o günkü toplanan para ve malzemeler gelini kaçıran kişiye verilirse gelini kurtarırlar ve yenilgiye uğramış olurlar. Ama kaçırma işlemi başarılı olamazsa kaçırmaya teşebbüs eden kişi rutoların elindeki sopalarla bayılana kadar dayak yer ya da karşılığında bir miktar para veya koç vermek şartıyla kendini kurtarır. Ve böyle sürüp gider.
Kadı Efendi : Oyuna yön veren
Deve : Yapay üç kişiden oluşur.
Kuzuk : Yazıcı sırtında yünden minder olur, yazar çizer
Rutolar : Şekil değiştirmiş 6 kişi
Kolci : Gelini Koruyan kişi
Gelin : Genellikle erkek olur temenni alarak bahşiş toplar. İyi bahşiş alırsa
oyuna daha güzel oynar
Yukarıda bahsi geçen oyun yılın belli zamanların da şenlik haline getirilerek yerli ve yabancı misafirlerin izlenimine sunulması gelen misafirlerin daha eğlenceli zaman geçirmelerine fayda sağlayacağı düşünülmektedir.
Ayrıca, bu oyunu kaymakamlığın önündeki parkın ve çevre düzenlemesi yapıldıktan sonra burada sergilenmesi tüm Şavşat halkının, yerli ve yabancı misafirlerin izlemesine olanak tanıyacaktır. Şavşat ekonomisine katkı sağlayacağı hedeflenmektedir.
Berobana oyunun tanıtımı ve yaygınlaştırılması amacıyla;
İlçede Halk Eğitim Müdürlüğü bünyesinde açılacak berobana kursları ile gençlerinbu konuda yetişmesi ve oyunun figüranlarının minyatür haline getirilip satışı yapılması hedeflenmektedir.